جاذبه های گردشگری شهر باکو
قلعه ی دختر
قلعه دختر یک بنای تاریخی متعلق به قرن ۱۲ در ایچری شهر باکو، است. این بنای تاریخی به همراه کاخ شیروان شاه بازمانده از قرن ۱۵ میلادی در سال ۲۰۰۱ در لیست فهرست میراث جهانی یونسکو آثار تاریخی در رده سوم دارایی‌های فرهنگی طبقه‌بندی شده‌اند، این برج یکی از مهمترین نمادهای ملی کشور آذربایجان است و تصویر آن بر روی اسکناس آذربایجانی و سربرگ‌های رسمی دیده می‌شود.
موزه قلعه دختر سیر تحولات تاریخی شهر باکو را نشان می‌دهد. کوچه‌ها و مناره‌های شهر قدیمی، بلوار باکو، خانه شارل دوگل و منظره‌هایی به وسعت خلیج باکو از بالای قلعه دختر دیده می‌شوند. در سال‌های اخیر، آتشدان بالای برج در شب‌های جشن نوروزی روشن می‌شود.
قلعه دختر باکو، یک مکان افسانه‌ای و برجسته با شهرت جهانی در باکو است. برج در هاله‌ای از اسرار و افسانه‌ها پوشیده شده که ریشه در تاریخ و فرهنگ ملی آذربایجان دارند. حماسه‌ها و افسانه‌های برج بخشی از فرهنگ و میراث ملی آذربایجان است. بعضی از این داستان‌ها به سناریوهای باله‌ها و نمایشنامه‌های تئاتر تبدیل شده‌اند. باله قلعه دختر، یک باله آذربایجانی در سطح جهانی است که توسط افراسیاب بدل‌بیلی در سال ۱۹۴۰ اجرا شد و بازسازی آن در سال ۱۹۹۹ به روی صحنه رفت.
به دنبال عقب‌نشینی خط ساحلی دریای خزر، یک نوار خشکی ساحلی شکل گرفت. این زمین بین قرون ۹ و ۱۵ میلادی، با ساخت دیوارهای شهرقدیمی، قصر و بناهای دیگر از جمله برج عظیم دختر توسعه یافت.
طبق افسانه‌ها پادشاهی می‌خواست دخترش را وادار به ازدواج با مردی بکند که به او علاقه نداشت. دختر برای فرار از اصرار پدر از او می‌خواهد که ابتدا قلعه‌ای برایش بنا کند، با پایان یافتن کار بنای قلعه، دختر با پریدن از بالای برج خودکشی می‌کند. این داستان موضوع و دستمایه اشعار و نمایشنامه‌های زیادی در آذربایجان بوده است. مشهورترین آنها باله‌ای به نام «برج دوشیزه»، اولین باله آذربایجانی است که توسط افراسیاب بدل‌بیلی درسال ۱۹۴۰ در اپرای باکو و سالن باله تئاتر اجرا شد. در این باله داستان بدین صورت تغییر داده شده است که پادشاه در بازگشت از جنگ درمی‌یابد که همسرش به جای یک پسر یک دختر به دنیا آورده است. شاه خشمگین دستور به قتل نوزاد می‌دهد اما دایه کودک او را به مکانی مخفی می‌برد. دختر در آنجا رشد می‌کند و تبدیل به بانویی زیبا می‌شود. در ۱۷ سالگی دختر در آستانه ازدواجی عاشقانه قرار دارد که با شاه روبه‌رو می‌شود شاه از او خواستگاری می‌کند و وقتی با جواب رد دختر روبه‌رو می‌شود، او را ربوده و در قلعه دوشیزه زندانی می‌کند. معشوق دختر در خشم شاه را می‌کشد و برای نجات عشقش به بالای برج می‌رود. اما دختر به تصور اینکه صدای پاهای شاه را می‌شنود از پنجره برج پائین می‌پرد و خودکشی می‌کند.
از سال ۲۰۱۱، برج به عضویت کمپین «ساعت زمین» برای مقابله با تغییرات آب و هوایی درآمده است. در این کمپین برج‌ها و ساختمان‌های بلند شبی یک ساعت در خاموشی فرو می‌روند تا توجه عموم را به بحران آب و هوایی جهان جمع کنند.
ایچری شهر (Icheri Sheher) بافت قدیم شهر باکو
ایچری شهر که با نامهای شهر قدیمی باکو یا شهر داخلی نیز شناخته می شود، بافتی تاریخی و منحصر به فرد در مرکز شهر باکو می باشد. این شهر در حاشیه ی دریای کاسپین واقع شده و ساختمان های آن از جنس سنگ آهک ساخته شده اند. فرم برش محلی و صیقلی کردن سنگ ها باعث شباهت بین بناهای این بخش از شهر شده و کوچه های پرپیچ و باریک بین ساختمان ها، حس قدم زدن در یک هزارتو را القاء می کند. ایچری شهر از سه طرف با دیوار های ضخیم و بلند احاطه شده و در ضلعی دیگر، مقابل دریای کاسپین قرار می گیرد که در گذشته، بین دریا و شهر نیز دیوار دیگری وجود داشت. برج دختر، یکی از بناهای مشهور ایچری شهر بوده که قدمت آن به دوران شیروان شاه باز می گردد. از دیگر ظرافت های معماری این بافت، بالکن برخی از خانه ها هستند، در گذشته اضافه کردن بالکن به ساختمان، هزینه ی زیادی در بر داشت و افراد ثروتمند برای نشان دادن ثروت خود، برای منازل و املاکشان بالکن های متفاوتی می ساختند که این سازه ها، امروزه یکی از چشم نواز ترین بخش های معماری بناهای ایچری شهر می باشند. قدمت برخی از بناهای این شهر به بیش از ۱۴۰۰ سال می رسد. باکو برای قرن های متوالی از ایچری شهر فراتر نرفت و شهر در فضای احاطه شده با دیوار های ضخیم گسترش می یافت و تنها زمین های زراعی در خارج از دیوار های آن قرار داشت. ایچری شهر در سال ۱۹۷۷ به عنوان میراث ملی شناخته شد و در سال ۲۰۰۰، در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
برج های آتشین
برج‌های شعله، مجموعه‌ای از سه برج است که در مرکز شهر باکو قرار دارند. این سه برج به‌شکل شعله‌ی آتش طراحی شده‌اند. هویت کشور آذربایجان با آتش گره خورده است. ارتفاع بلندترین برج به ۱۸۲ متر می‌رسد. بعد از غروب آفتاب و با تاریک شدن هوا، برج شعله با نمایشی خیره‌کننده، روشن می‌شود. رنگ نورپردازی‌های برج بین نارنجی، زرد، آبی، قرمز و سبز متغیر است. برای اینکه بتوانید منظره‌ی بهتر و زیباتری از این برج ببینید، باید به بلوار باکو بروید.
برج‌های شعله، نمادی از باکوی مدرن است. این برج‌ها در تپه‌ای مشرف به شهر قرار دارند؛ بنابراین هر جایی از شهر که باشید می‌توانید منظره‌ی زیبایی از برج‌ها را ببینید. آتش، سمبل ملی آذربایجان است. به‌همین‌دلیل این برج‌ها به‌رنگ شعله‌های آتش و رنگ پرچم آذربایجان نورپردازی شده‌اند.
دروازه ی مراد
دروازه مراد یکی از جاذبه های گردشگری باکو است. این دروازه شاید به نظر چیز قابل توجهی نباشد و برخی آن را در زمره جاذبه‌های معمولی باکو قرار دهند اما این سازه نمایانگر دوره متفاوتی از تاریخ این منطقه است.
در منطقه قدیم باکو و داخل حصارهای دیوار شهر یکی دیگر از جاذبه های گردشگری باکو قرار گرفته است. اگر به سمت دیوارهای شرقی شهر داخلی بروید، با سازه شگفت انگیز این دروازه روبرو می‌شوید.
این دروازه شاید به اندازه سایر جاذبه های گردشگری باکو شناخته شده نباشد اما نمایانگر دوره ای مهم در تاریخ باکو است. در قرن ۱۶ شیروان شاه در جریان جنگ هایی که با پارس ها، ترک ها و روس ها داشت این دروازه را ساخت تا به این ترتیب از شهر محافظت کند.
در قرن شانزدهم شیروان شاه به ایرانیان تسلیم شد و بعدها حکومت ایران نیز به جنگی سه جانبه بین عثمانی و روسیه بر سر کنترل باکو وارد شد. نام این دروازه را از سلطانی ترک به نام «سلطان مراد سوم» گرفتند که حاکمیت باکو را از ایران گرفت.
این دروازه ، دروازه‌ای در دیواره شرقی کاخ شیروان شاه است که نام پادشاه سلطان مراد سوم را به زیبایی تمام بر سردر آن با خط عربی حک کرده‌اند.
این دروازه تاریخی متفاوت را در باکو نشان می‌دهد. در قرن ۱۶ میلادی شیروان شاه خود را به ایران تسلیم می‌کند. پس از آن برای حاکمیت در باکو درگیری‌هایی بین ایران، روسیه و عثمانی آغاز می‌شود. نام این دروازه از پادشاهی ترک به نام سلطان مراد سوم گرفته شده است که با اقتدار حاکمیت باکو را از آن خود کرد. دروازه مراد با تزئینات چشمگیری که دارد نگاه هر بیننده‌ای را به خود معطوف می‌کند و از هنر دست معماران در سال‌ها پیش خبر می‌دهد. کاخ شیروان شاه که دروازه مراد در قسمتی از آن آرام جای گرفته است، در قرن ۱۵ میلادی به دستور شیروان شاه شیخ ابراهیم اول ساخته می‌شود که قسمت‌های مختلفی از جمله ساختمان اصلی، دیوان خانه، مقبره و مسجد دارد. نام این کاخ باشکوه که نمادی از شهر باکو به شمار می‌آید در فهرست میراث جهانی یونسکو دیده می‌شود.
قطار کابلی
قطار فونیکولار یا قطار کابلی یکی دیگر از جاذبه های اصلی باکو است که در سال ۱۹۶۰ در دوره شوروی افتتاح شد. قطار کابلی باکو اولین و تنها قطار کابلی آذربایجان است. فانیکولار باکو از نفتچی لار تا جنوب غربی ایچری شهر به سمت بالا ادامه پیدا می کند و ۴۵۵ متر طول دارد. هزینه این سفر ۴۵۵ متری کمتر از یک دلار است. گزینه دیگر برای طی کردن این فاصله بالا رفتن از ۲۰۰ پله است. از اینجا همچنین می توانید بهترین منظره از باکو را تماشا کنید.
قطار فونیکولار یا کابلی نوعی از قطار است که با استفاده از تسمه و کابل و با استفاده از قرقره بالابرنده کار می کند. از این نوع قطارهای کابلی در کشورهای مختلف وجود دارد که یکی از جالب ترین آن ها در شهر باکو قرار دارد. قطار فونیکولار باکو در دهه ۱۹۶۰ و در دوران حکومت شوروی افتتاح شد و اولین و تنها قطار کابلی آذربایجان است. این قطار از خیابان نفتچیلار (Neftchilar) تا جنوب غربی شهر قدیم حرکت می کند و حدود ۴۵۵ متر به سمت بالا می رود. با سوار شدن به این قطار می توانید تجربه ای لذت بخش و به یادماندنی را تجربه کنید و در طول مسیر هم از تماشای منظره شهر و جاذبه های گردشگری باکو لذت ببرید.
پارک آپلند در بلندترین نقطه ی باکو قرار دارد. می توانید با استفاده از فونیکولار (قطار کابلی) تا این پارک بروید و یا این مسیر را پیاده روی یا رانندگی کنید، به تماشای نمای پانورامایی پایتخت آذربایجان باکو بپردازید، از فضای آرام و زیبای پارک و چشم اندازی از خط ساحلی دریای کاسپین و از دیدن برج های شعله لذت ببرید و عکسهای به یاد ماندنی بگیرید. این پارک محل مناسبی برای دیدن غروب آفتاب و به دلیل فاصله ی کوتاه تا شهر، یکی از بهترین مکانها برای وقت گذراندن در کنار اعضای خانواده و دوستان می باشد. همانطور که می دانید باکو به شهر بادها شهرت دارد. به همین دلیل، هنگامی که قصد بازدید از این پارک را داشتید، لباس گرم و کافی به همراه داشته باشید، در غیر این صورت، چند دقیقه بیشتر نمی توانید در این پارک توقف کنید.
خیابان شهدا
خیابان شهدا به عنوان خیابانی متفاوت در باکو شناخته می‌شود که در دوره اتحاد جماهیر شوروی به پارک کیروف معروف بود و از خیابان شهدا باکو می‌توان منظره زیبایی از خلیج باکو را نظاره کرد. در جریان درگیری‌ها و اختلافات در دهه ۹۰ میلادی تعداد بی‌شماری از مردم آذربایجان در خیابان شهدا به دست نیروهای نظامی شوروی قتل عام می‌شوند و پارک کیروف را به آرامگاهی برای آنان تبدیل می‌کنند. در حال حاضر خیابان شهدا مظهری از مقاومت سربازان آذربایجان است که به خاطر آزادی کشورشان از جان خود گذشتند. از آن پس نام خیابان به منظور پاسداشت ۱۵۰۰۰ شهید قتل عام شده در ژانویه سیاه به نام خیابان شهدا تغییر می‌کند. در انتهای خیابان، بنای یادبود شهدا قرار دارد که هر ساله بزرگداشتی به منظور پاسداشت سربازان شجاع آذربایجان و مردم قتل عام شده، توسط مسئولان و مردم شهر برگزار می‌شود. گردشگران نیز جهت ادای احترام به شهدای آذربایجان از خیابان شهدا که در نزدیکی میدان اژدها و برج های سه قلوی باکو قرار دارد، بازدید می‌کنند. در خیابان شهدا باکو، قربانیان جنگ قره باغ کوهستانی و ۱۱۳۰ سرباز ترکیه را نیز به خاک سپرده‌اند.
چشم باکو
یکی از جدیدترین جاذبه‌هایی که به بلوار باکو اضافه شده، چرخوفلک بزرگ چشم باکو است که شبیه آن در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا وجود دارد. ارتفاع چشم باکو به ۶۰ متر می‌رسد و دور زدن کامل آن، سی دقیقه طول می‌کشد. هزینه‌ی ورودی آن نسبت‌به بسیاری از چرخ‌و‌فلک‌های دنیا مثلا چشم لندن، بسیار اندک است. این هزینه تقریبا سه دلار است و این قیمت برای سوار شدن به چرخوفلک در هر ساعتی از شبانه‌روز، چه شب چه روز، ثابت است.
کاخ شروان‌شاهان باکو
کاخ شروان شاهان باکو یکی از آثار ثبت جهانی شده آذربایجان در میراث جهانی یونسکو است که در قرن پانزدهم (سال ۱۴۱۱) به دستور شروان شاهان شیخ ابراهیم اول ساخته شده است. البته در این سال عمارت اصلی کاخ ساخته شد و عملیات ساخت باقی قسمت ها تا ده ها سال به طول انجامید. کاخ شروان شاهان باکو یکی از جاذبه های گردشگری شهر باکو و شهر اینر بشمار می آید. این کاخ باشکوه مجموعه کاملی از عمارت اصلی کاخ،مقبره سید یحیی باکویی، حمام خانه و کفن و دفن خانه، مسجد شاه، دیوان خانه، مناره و دروازه مراد را شامل می شود این مجموعه کامل تاریخی یکی از برجسته ترین بناهای تاریخی آذربایجان به حساب می آید که با توجه به هزینه ها و مرمت های عالی که کشور آذربایجان روی آن انجام داده بدل به یکی از دیدنی ترین جاذبه های تاریخی و فرهنگی آذربایجان گشته است. از این بنا به مروارید بناهای تاریخی آذربایجان یاد می کنند و تصویر آن در یکی از اسکناس های آذربایجان (منات) چاپ شده است. در قرن پانزدهم ابراهیم شیروان پس از زلزله شدیدی که در شماخا پایتخت سابق سلسله شروان شاهان اتفاق افتاد پایتخت جکومت خود را از این شهر به باکو منتقل کرد و در آنجا به روایتی این کاخ را به عنوان یک بنای یادبود بر مقبره سید یحیی باکویی که یک پیر مقدس در سیر صوفیان منطقه بود ساخت شاهان شروان خود صوفی مسلک بوده و احترام بسیار خاصی بر صوفی گری داشتند. روایتی دیگر هم می گوید که این کاخ را ابراهیم برای محل حکومت و زمامداری خود ساخته است که هر دو روایت از کمبود مدارک مستدل رنج می برند. در سال ۱۵۰۱ میلادی وقتی سلسله صفویه ایران به باکو حمله کرد و سلسه شروان شاهان را شکست داد این کاخ متروکه گشت و راه زوال و نابودی را در پیش گرفت و از آن موقع به بعد به عنوان کاخ باکو خان معروف گردید.
موزه‌ی کتاب‌های مینیاتوری باکو
یکی از خاص‌ترین جاذبه‌های دیدنی باکو، موزه‌ی کتاب‌های مینیاتوری است. این موزه، مجموعه‌ی شخصی «ظریفه سلاهوا» بوده و درحال‌حاضر تنها موزه‌ی کتاب‌های مینیاتوری در کل دنیا است. آثار به‌نمایش‌درآمده در این موزه عبارت‌اند از مجموعه‌ای منتخب از کتاب‌های دوران شوروی، یک قرآن که قدمت آن به سال ۱۶۷۲ برمی‌گردد و سه کتابی که در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده‌اند و ابعاد آنها فقط دو میلی‌متر در دو میلی‌متر است.
ساعت کار این موزه از ۱۱ صبح تا ۵ بعدازظهر است. موزه روزهای دوشنبه و سه‌شنبه تعطیل و ورودی آن رایگان است.
میدان فواره ها باکو
میدان فواره ها قلب مرکز تجاری شهر باکو است. این منطقه از شهر پر از هتل‌ها و رستوران‌ها و فروشگاه‌های شیک و مجلل و گران‌قیمت است. در وسط این میدان فواره‌ای بلند قرار دارد. میدان فواره ها ، میدانی عمومی در مرکز شهر باکو است. این میدان نام خود را مدیون وجود فواره‌های متعددی است که در ابتدا در دوران شوروی در باکو ساخته شد. مردم اغلب بعد از ساعات کاری و در آخر هفته‌ها در این میدان جمع می‌شوند. همچنین این میدان با وجود مغازه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها و پاساژهای متعدد، یکی از مقاصد جذاب برای گردشگران است. همچنین در این میدان، مقامات شهر جشنواره‌ها، نمایش‌ها و جشن‌های عمومی برگزار می‌کنند. در سال ۲۰۱۰، میدان فواره‌ها بازسازی شد. میدان فانتین باکو یا میدان فواره های باکو دارای چندین فواره زیباست که در باکو آذربایجان قرار دارد. این میدان و بلوار اطرافش مکانی برای گذراندن تعطیلات آخر هفته‌ی مردم محلی و مکانی برای گردشگران تور باکو در تمام طول سال است. میدان فانتین یکی از شادترین مکان های دیدنی شهر باکوست که محل مناسبی برای خرید، پیاده روی، گپ زدن و غذا خوردن می باشد. به هنگام شب نورپردازی زیبا، فواره ها و سر و صدای بازی بچه ها و حرف زدن محلی ها میدان رو جذاب می کند
موزه ادبیات نظامی گنجوی
این موزه در ساختمانی زیبا در نزدیکی میدان فواره قرار دارد و گرامیداشتی برای شاعر بزرگ پارسی‌گوی است. این شاعر گرچه در غرب به‌اندازه‌ی بسیاری از شاعران دیگر شناخته شده نیست، ولی غیر از آذربایجان و ایران در بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله تاجیکستان و افغانستان شهرت دارد. این شاعر را پیشوای داستان‌سرایی در ادب فارسی می‌دانند. ترجمه‌ی اشعار نظامی شاید برای کسانی که فارسی‌زبان نیستند کمی سخت و غیرممکن باشد؛ از این‌رو، بازدید از این موزه، می‌تواند افراد زیادی را با اندیشه‌ها و آثار این شاعر بزرگ آشنا کند.
مرکز فرهنگی حیدر علیف
این بنای سفیدرنگ و منحنی‌شکل، برای رئیس‌جمهوری سابق آذربایجان ساخته شده و میزبان نمایشگاه‌های هنری متعدد است. خود بنا به‌تنهایی ازنظر معماری بسیار جالب است و حتی بیشتر از نمایشگاه‌های داخل آن، توجه بازدیدکنندگان را جلب می‌کند. با مترو از بافت قدیم شهر باکو به‌راحتی می‌توانید به این مرکز سر بزنید. پارکی که در نزدیکی این مرکز وجود دارد، با وجود تندیس‌های جالب و رنگارنگ از حلزون و خرگوش، جای خوبی برای عکس انداختن و گشت‌و‌گذار است.
معبد آتشگاه
برای اینکه خودتان را به معبد آتشگاه برسانید، باید اتوبوس شهری سوار شوید، زیرا با مترو به این معبد دسترسی ندارید. البته ممکن است کار سختی باشد، چون ممکن است هیچ‌کس در ایستگاه اتوبوس انگلیسی بلد نباشد. این معبد باستانی زرتشتی، به‌خاطر شعله‌های دائمی‌اش، مکانی بسیار مقدس بوده است. این شعله‌های دائمی از گازی که در زیر زمین جریان داشته، نشئت می‌گرفته است. البته منبع آن گاز مدت‌ها است که به پایان رسیده، ولی امروزه آتش دائمی دیگری در این محل برپا شده است. بنای معبد در قرن هجدهم ساخته شده و با وجود سادگی، بسیار دیدنی است.
یانار داغ
یانار داغ یا کوه سوزان، شعله‌ی آتش دائمی است که بسیار بزرگ‌تر از آتش آتشگاه است و طول آن به ده متر می‌رسد و از دهه‌ی ۱۹۵۰ درحال سوختن است. دلیل وجود شعله در یانار داغ، وجود لایه‌هایی از گاز طبیعی است که در دل یانار داغ وجود دارد. این کوه در تمام روزهای سال در طول شبانه‌روز روشن است و خاموش نمی‌شود. حتی بارش باران هم باعث خاموش شدن شعله‌های این کوه نشده است .